VU: Vaardigheden in vriendschap
Gebaseerd op de succesvolle vriendschapscursus ‘Zin in vriendschap’ heeft de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) een online versie ontwikkeld van deze cursus. Tamara Bouwman promoveert op de werking en effectiviteit van deze nieuwe methode om vijftigplussers vaardigheden in vriendschap bij te brengen. Bouwman: “Het feit dat rond de 340 vijftigplussers zich hebben aangemeld om deze cursus te volgen en daarmee mee te werken aan het onderzoek geeft aan hoe groot de behoefte is naar deze vaardigheid.” Voor ons genoeg reden om in de wereld van de vriendschapscursus te duiken.
Het succes van de vriendschapscursus
De vriendschapscursus ‘Zin in vriendschap’ is al sinds 1995 een succes. Nan Stevens, verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen, ontwikkelde deze cursus destijds met onder andere het doel om gevoelens van eenzaamheid te verminderen. Dit door de cursisten te helpen om bestaande vriendschappen te verbeteren en nieuwe vriendschappen op te doen.
De cursus wordt lokaal gegeven in groepsverband en richt zich voornamelijk op vrouwen van 55 jaar en ouder. Bouwman geeft aan dat deze gerichte doelgroep destijds is gekozen, omdat vrouwen uit deze generatie veelal naast hun man leefden. De vrouwen waren thuis, de man aan het werk. Als de man dan ineens wegvalt door overlijden of een echtscheiding is het voor deze vrouwen soms moeilijk om hun sociale leven weer op te pakken en zich vertrouwd te voelen in deze nieuwe rol.
Meegaan met de tijd
Gezien het succes van deze cursus is de VU gaan kijken naar mogelijkheden om deze cursus uit te breiden en een groter publiek te bereiken. Bouwman: “We vonden dat we mee moesten gaan met de tijd en daarom mensen de mogelijkheid moeten bieden om via een cursus op internet met vaardigheden in vriendschap aan de slag te gaan. Zo bereik je ook een hele nieuwe doelgroep, bijvoorbeeld mensen bij wie de cursus niet in de buurt wordt aangeboden of mensen die het liever op zichzelf doen op een moment dat hen hun uitkomt.”
Ook ziet Bouwman dat zo’n 20% van de aanmelders uit mannen bestaat. “Ook bij mannen bestaat dus duidelijk een behoefte aan het opdoen of leren onderhouden van vriendschappen.”
Waarom een vriendschapscursus?
De aanleiding om een vriendschapscursus te volgen kan heel tastbaar zijn zoals het overlijden van een partner, een verhuizing, kinderen die uit huis gaan, een echtscheiding na vele jaren huwelijk of het aanbreken van de pensioenperiode. Maar ook een niet direct te herleiden gevoel van eenzaamheid kan iemand doen besluiten een vriendschapscursus te gaan volgen. Bouwman: “Voor veel mensen klinkt het onderhouden van vriendschappen als iets dat je gewoon doet, maar er zijn veel voorbeelden van situaties waarin je gaat twijfelen aan je eigenschappen. Of dat je moeite kunt hebben om eerlijk te zijn in vriendschappen, bijvoorbeeld dat je het lastig vindt om een grens aan te geven. Dit is eigenlijk niet eens aan leeftijd gebonden.”
Wat leer je er?
De online vriendschapscursus bestaat uit dezelfde thematiek als de reeds beproefde offline methode. Bouwman: “In grote lijnen kun je de cursus opdelen in twee onderdelen: het deel waarin je aan het denken wordt gezet over vriendschap, zoals de vraag ‘Kunnen een man en vrouw bevriend zijn als een van beide getrouwd is’. In het andere deel van de cursus worden de deelnemers aangemoedigd om aan de slag te gaan met oefeningen. Bijvoorbeeld ‘Vertel die vriendin dat je een bepaalde opmerking vervelend vindt.’ Dit laatste onderdeel helpt mensen om issues die ze moeilijk vinden gericht aan te pakken.
De vervolgstap
Bouwman: “Mijn rol is om te evalueren of de huidige methode van de cursus effectief is en om te kijken wat er eventueel beter zou kunnen of anders zou moeten. Inmiddels hebben de ‘proefpersonen’ de cursus afgemaakt en tussentijds de vragenlijsten afgerond.”
Een voorschot geven op de uitkomsten betreft succesfactoren of juist struikelblokken van de nieuwe opzet van de cursus kan Bouwman daardoor nog niet. Bouwman: “Uit de oorspronkelijke opzet van de cursus blijkt dat de cursisten het contact met andere cursisten heel waardevol vonden. Met de online cursus is het natuurlijk afwachten of cursisten dit heel anders ervaren, omdat ze alles solistisch doen. Wel verwacht ik dat de online cursus een geheel nieuwe doelgroep aanspreekt van mensen die er juist minder voor voelen om dit in groepsverband te doen.”
Kortom het onderzoekswerk van Bouwman is nog lang niet afgerond en zal ons veel nieuwe inzichten bieden in de mogelijkheid om vriendschappen uit te breiden en te verdiepen. Bouwman: “Ik hoop dat ik na het krijgen van alle resultaten uit mijn onderzoek mag gaan werken aan de online vriendschapscursus 2.0.”
Dé vijftigplusser bestaat niet
Op onze vraag of ze tips heeft voor anderen in het werkveld van senioren zegt Bouwman: “Wat ik altijd in mijn achterhoofd heb gehouden is dat dé vijftigplusser niet bestaat. Een vijftiger voelt zich door andere zaken aangesproken dan iemand in de tachtig. Voor mijn onderzoek heb ik dan ook al mijn vragen voorgelegd aan testpersonen in verschillende leeftijdscategorieën betreft opmaak, vraagstelling en media om te zorgen voor een optimale mix van vragen.”
Ook zie je dat ook de rolpatronen en daarmee ook de rol van de ‘oudere’ in deze samenleving continue in beweging is. De vijftigplusser van toen (de stille generatie) is niet meer de vijftigplusser van nu (babyboomers). Net als onze cursus gaat ook de vijftigplusser met de tijd mee.
Lees ook
Download het gratis ebook
Wat kan jouw organisatie leren van de kenmerken van verschillende generaties? Ontdek de kracht van de generation journey: download het gratis ebook met alle informatie.