GENERATIE ALPHA: kenmerken & onderzoek
Ken jij generatie Alpha al? De aandacht voor deze opvolgers van generatie Z groeit. Wij delen wat je écht moet weten.
Diversions helpt je met:
GENERATIE ALPHA in beeld
| Alias: | gen Alfa |
| Geboren: | 2015 tot nu |
| Huidige leeftijd (2023): | 0 t/m 8 jaar |
| Levensfase: | Kindertijd |
| Aantal (2023): | 1.587.000 Nederlanders |
Kenmerken van Generatie Alpha
Voor we naar de inhoud gaan beginnen we met een duidelijke disclaimer. Het is eigenlijk (veel) te vroeg om een goede beschrijving van generatie Alpha te geven.
De oudste vertegenwoordigers hebben de pubertijd nog niet bereikt. Hoe de vormende jaren van generatie Alpha eruit gaan zien? Dat weten we simpelweg niet.
Wees dus voorzichting met beschrijvende artikelen als in HLN. Daar zien we dat de typering "digital natives" weer opduikt. Een term die inmiddels meer zegt over de schrijvers dan over de jongste generatie.
Op dit moment kunnen we voorzichtig iets zeggen over de eerste stappen van gen Alpha binnen het onderwijs. Verder is het een kwestie van tijd voor we een scherper beeld van de generatie zullen krijgen.
Jaartallen
Wat zijn nu de geboortedata die horen bij generatie Alpha? Je komt verschillende indelingen tegen. Op deze site volgen we de 15-jaars indeling zoals deze door de generatie-expert Henk Becker (Tilburg University) is bepaald. In onze ervaring is dit voor Nederland de meest waardevolle indeling.
Volgens de indeling van Becker wordt de generatie Alpha geboren tussen 2015 en 2030.
Opvoeding
We gaan nu verder in op de randvoorwaarden waarbinnen generatie Alpha opgroeit. Wat weten we bijvoorbeeld over ouders en opvoeding?
Uit cijfers van het CBS blijkt dat vrouwen zo rond hun 30ste hun eerste kind krijgen. Daarmee zijn het met name millennials die de opvoeding van generatie Alpha op zich nemen.
Wat kunnen we verwachten van deze generatie ouders? Millennials zijn over het algemeen tevreden over hun eigen opvoeding (grotendeels verzorgd door generatie X). Toch kiezen ze duidelijk voor een eigen stijl.
Een duidelijk verschil met het verleden is de taakverdeling in de opvoeding. De vaders spelen nu een actieve rol. Er is vaak een goed afgestemde samenwerking tussen millennial ouders onderling.
Dat is ook nodig. Beide ouders hebben een actief eigen leven buiten het gezin. De bereidheid hierin een stap terug te doen is kleiner dan bij voorgaande generaties.
Generatie Alpha kan thuis rekenen op een luisterend oor thuis. Geen onderwerp is taboe. Er is zowel aandacht voor praktische wensen als gevoelens. Millennial ouders weten hoe veeleisend de combinatie van de online en offline wereld is. Ze schenken hier dan ook veel aandacht aan bij de eigen kinderen.
Onderwijs
Welke ontwikkelingen kunnen we in het onderwijs verwachten? Tijdens iedere tijdsperiode zijn er nieuwe onderwijstrends te zien. Deze volgen vaak de wensen van ouders.
Voor generatie Alpha lijken "vrijheid" en "ruimte voor persoonlijke ontwikkeling" hoog in het vaandel te staan. Op verschillende fora wisselen ouders op dit terrein ervaringen uit.
De aandacht voor vrijheid is ook terug te zien in de snelle groei van Agora scholen. Dit zijn scholen zonder docenten, lesboeken en vaste lessen. In plaats daarvan staat de leerling centraal. Het leren begint bij de intrinsieke motivatie van die leerling.
Deze schoolvorm bestaat al sinds 2013, maar het lijkt nu sterk de wind mee te hebben. Het is dus ook voor reguliere scholen van belang om te kijken welke elementen in de eigen werkwijze van toegevoegde waarde kunnen zijn.
We ontkomen er niet aan om ook enige zorgen over het onderwijs voor generatie Alpha te noteren. Vanwege de vergrijzing is er een groot lerarentekort. Generatie Z heeft hier al in toenemende mate last van. Voor generatie Alpha worden de problemen alleen maar groter.
Ook zijn er tegengestelde bewegingen te zien. Enerzijds is er een sterke groei van het aantal leerlingen dat al jonger dan 12 jaar de stap van basisschool naar middelbare school maakt (een verdubbeling in 10 jaar tijd). Anderzijds staat de kwaliteit van basisonderwijs sterk onder druk. Het aantal "zeer zwakke scholen" steeg in een jaar van 13 naar 39 (2023).
Zo ontstaan in toenemende mate verschillen tussen de kansen van leden van generatie Alpha. Toegang tot goed onderwijs of les van gekwalificeerde docenten staat onder druk.
De wereld rond generatie Alpha
Generatie Alpha is geboren in een onrustige tijd. Bij veel andere generaties (gen X: koude oorlog, millennials: 9/11 etc) was dat niet anders. Het is vooral van belang in de toekomst te herkennen welke gedeelde jeugdherinneringen van invloed blijven op denken en handelen.
Wij tonen je een (arbitraire) lijst ontwikkelingen die van blijvende invloed op de vorming van generatie Alpha kunnen zijn:
- Opkomst AI
Er komt een verschuiving in de rolverdeling tussen mens en computer. Welke invloed heeft dit? Welke relatie bouwt generatie Alpha op met AI gestuurde oplossingen? Welke invloed op het onderwijs en werk van ouders gaan de kinderen zien in de komende jaren? - Vergrijzing
De vrijgrijzing brengt een aantal uitdagingen met zich mee. Op de arbeidsmarkt, in de zorg, maar ook door het ontstaan van meer praktische wrijving tussen belangen van jong en oud (vrijheid/ruimte vs rust). Welke invloed heeft dit op de relatie tussen generaties als de druk oploopt? - Klimaatverandering
De afgelopen jaren is de invloed van extreem weer (neerslag / hitte) groter geworden. Hoe zal generatie Alpha hierop reageren als de trend zich doorzet: activistisch/idealistisch of als fact-of-life? - Armoede
In Nederland groeit 1 op de 9 jongeren op in armoede. Daarmee groeit een substantieel deel van generatie Alpha op in een omgeving waar de basisbehoeften van in mens (in termen van Maslov) niet vanzelfsprekend zijn. Denk aan eten, drinken en onderdak. Welke invloed heeft dit binnen de generatie? En welke effecten heeft het op de langere termijn? - Diversiteit
Diversiteit aan etniciteit is duidelijk te zien binnen generatie Alpha. Ook hier is het de vraag welke invloed dit zal hebben: zal het de discussies over gelijkheid en tegenbewegingen daarbij versterken? Of groeit generatie Alpha over dergelijke discussies heen?
Je ziet: over generatie Alpha is nog veel onduidelijk. In de komende jaren zal gericht generatie-onderzoek met name voor het onderwijs van waarde zijn. Wij blijven op deze plek updates en relevante trends aanvullen.