Yeps: nieuwe levensfase van de vitale oudere

Oud, maar toch ook niet. Yeps, zoals dagblad Trouw vitale 55-plussers noemt, is een nieuwe bevolkingsgroep die opvallende overeenkomsten vertoont. Ze zijn gezond, sociaal actief, welvarend en nog lang niet klaar om achter de geraniums te zitten.

Yeps: Young Elderly People, zo wordt deze nieuwe aanwas ouderen genoemd in het grootschalige onderzoek dat Trouw liet uitvoeren door I&O Research.

Het is een fase tussen volwassenheid en ouderdom in, die in de laatste decennia dusdanig lang is geworden, dat ze ook al de derde levensfase wordt genoemd.

Het is niet meer een vijfjarig pensioen als afsluiter van een hardwerkend leven, maar een ‘vakantie’ van soms wel twintig jaar, waar de meesten in goede gezondheid van kunnen genieten.

Wat typeert de yep?

Deze groep mensen is fit en tweederde ervan gelooft zijn fitheid in eigen hand te hebben. Yeps wandelen, fietsen en tuinieren om gezond te blijven. Van alle 55- tot 75-jarigen voelt tweederde zich fysiek goed, waarbij er nauwelijks verschil is in leeftijd. Ze zijn in staat om te reizen, zijn sociaal actief en doen nog gewoon mee in de maatschappij.

Er zijn nog meer overeenkomsten. Ze werken langer door, ze geloven dat zorg geregeld moet worden door de overheid en ze hebben zich nog niet voorbereid op een toekomst van afhankelijkheid. Ze hebben immers nog zo’n lang en gezond leven voor zich.

Arme en rijke ouderen

De groep yeps is, ondanks de overeenkomsten, allerminst een homogene groep. Vooral de verschillen tussen arm en rijk vallen op. Armere ouderen maken zich meer zorgen over hun nijpende afhankelijkheid. Bijna de helft van de ouderen laat weten niet meer te hoeven leven als ze afhankelijk worden van anderen, terwijl dat bij rijkere yeps slechts een kwart is.

Ook maakt het opleidingsniveau uit. Hogeropgeleiden zijn fysiek gezonder, houden na hun pensioen ‘meer vaart in hun leven’, en hebben over het algemeen meer vrienden dan lageropgeleiden. Al bestempelen zij dat niet als storend – ze geven aan precies zo veel vrienden te hebben als ze nodig hebben.

Wel blijkt dat de voorbereiding op de toekomst voor hogeropgeleiden een stuk hoger is. Ze zijn eerder geneigd zorg in te kopen en aanpassingen te doen aan het huis om langer thuis te kunnen blijven wonen. Al doen ook zij dat in beperkte mate.

Zorg voor yeps

Volgens Trouw gaan daar de alarmbellen rinkelen. Wie gaat er voor deze groeiende groep ouderen zorgen? Nu al kampt de zorg met een fors personeelstekort, dat wordt in de komende jaren alleen maar groter als meer yeps met pensioen gaan.

Ook heeft deze groep minder kinderen dan zijn voorganger, de stille generatie. Waar de huidige hulpbehoevende tachtiger nog 15 potentiële mantelzorgers tot de beschikking heeft, zijn dat er bij de yeps in 2040 nog maar 6. Ook blijken ze nog weinig aan te passen aan hun huis om langer thuis te kunnen blijven wonen.

Verrassend? Niet echt. Het is bekend dat bijvoorbeeld babyboomers een grote mate van onafhankelijkheid en vrijheid nodig hebben. Dat ze nog niet klaar zijn voor een afhankelijk leven sluit hier naadloos op aan.

Daarnaast trapt Trouw hier in een bekende valkuil: er is geen enkele generatie die zich al wel voorbereidt op de volgende levensfase. De huidige ouderen deden dat ook niet. De puber van nu is ook nog niet bezig met het aankomende moederschap.

Het geeft wel stof tot nadenken. Waar de yeps hun tijd wel uitzitten, kan de maatschappij alvast voorsorteren op de (zorg)vragen die gaan komen. De verwachting is dat er in 2050 voor het eerst meer 50-plussers zijn dan jongeren. Het is onvermijdelijk deze groeiende groep mensen een steeds grotere impact gaat hebben op de samenleving.