Gezondheidszorg betaalbaar: zet in op levensgeluk

Blijft de gezondheidszorg betaalbaar in de toekomst? Het is één van de grootste vraagstukken in vergrijzend Nederland. Mensen worden ouder. En ouderdom komt met gebreken. Dat is nu al terug te zien in een stijging van zorgkosten. Kunnen we deze trend keren in de komende jaren?

Laten we eerst nog even kijken naar de ernst van het probleem. We baseren ons hierbij op de toekomstverkenning van het RIVM. In 2015 werd 44% van de zorguitgaven in Nederland besteed aan zorg voor 65plussers. In 2040 zal dit stijgen tot liefst 59%.

Niet alleen neemt de totale zorgvraag toe. Er wordt ook een steeds groter beroep gedaan op de solidariteit van jongeren. Hoe moeten we hiermee omgaan?

Aandacht voor preventie

Er zijn maar weinig middelen die kunnen worden ingezet tegen de verwachte groeiende vraag naar zorg. De vergrijzing is niet te stuiten. Ouderdomsziektes zullen vaker voorkomen.

Een middel dat wel veel aandacht krijgt is preventie. Door gezonder te leven kunnen we gezondheidsproblemen in de toekomst voorkomen, zo is het idee.

We weten echter ook dat het niet eenvoudig is mensen te verleiden tot een gezonde leefstijl. Dat zien we regelmatig terug in GenerationJourney-onderzoek: mensen worden murw van de overdaad aan gezondheidsvoorlichting.

Inzetten op levensgeluk

Wat is er dan wel mogelijk? Interessant is het werk van onderzoeker Ross Andel van The School of Aging Studies. Andel bestudeert de invloed van werk & pensioen op onze hersenfunctie naarmate we ouder worden. Dat leidt tot verrassende inzichten.

Andel heeft ontdekt dat pensionering onder bepaalde omstandigheden het verouderingsproces van onze hersenen versneld. Het kan ons langzamer en vergeetachtiger maken. Dit heeft ook een grote invloed op de algemene gezondheid.

Hoe het werkt

Pensioen wordt vaak gezien als een periode zonder verplichtingen. Dat maakt een deel van de gepensioneerden afwachtend. Ze gaan na de pensioendatum persoonlijke uitdagingen uit de weg gaan. Andel noemt dit het “mentale pensioen”.

Mensen blijven misschien nog wel actief, maar vermijden uitdagende activiteiten. Zelfs als deze leuk zijn. Als je stopt jezelf uit te dagen, dan heeft dat invloed op je brein zo toont het onderzoek van Andel.

Gevolgen zijn er niet alleen voor de gezondheid (risico op de ziekte van Alzheimer, onvoldoende bewegen) maar ook op sociaal terrein (weinig nieuwe contacten, eenzaamheid).

De Nederlandse Raad voor Volksgezondheid en Samenleving beschreef dit fenomeen al in het rapport: De Derde Levensfase.

Inzetten op levensgeluk

De inzichten van Andel bieden ook een kans. We weten dat het aangaan van uitdagingen ook bijdraagt aan persoonlijk levensgeluk. Als we werken vanuit dit uitgangspunt, dan maakt dat een positieve manier van gezondheidsvoorlichting mogelijk. Niet gericht op het rijtje: minder-eten-niet-drinken-meer-bewegen-stoppen-met-roken. Maar op het investeren in je levensgeluk.

Eerste stappen

De eerste stappen op dit terrein worden voorzichtig gezet. Twee voorbeelden waar we vanuit de GenerationJourney aan meewerken:

• Achmea Pensioenservices biedt via het platform Leefjepensioen.nl informatie en inspiratie over een actieve en prettige pensioentijd. De website wordt druk bezocht door mensen aan de vooravond van hun pensioen.
• Pensioen brengt veel veranderingen met zich mee, maar mensen starten er vaak zonder enige voorbereiding aan. Inmiddels zijn er verschillende soorten pensioencursussen die mensen voorbereiden op wat komen gaat. De keuzehulp van Jepensioeninzicht.nl biedt een overzicht van Pensioen in Zicht trainingen.

Beide initiatieven zijn erop gericht om mensen aan te sporen uitdagingen te blijven zoeken. Kijken we naar de interesse en waardering voor deze initiatieven, dan liggen hier nog veel kansen.

Meer weten? Wij helpen je graag met advies en onderzoek.